Theedoos "Waaier" (2023)

Deze theedoos met 2x3 vakjes voor grote theezakjes (bijvoorbeeld Clipper) heeft een prachtig patroon wat niet typisch Fries houtsnijwerk is. Dit patroon vereist dan ook een speciaal mesje. Hier kom ik later nog op terug. Wat de theedoos ook bijzonder maakt is het patroon dat doorloopt op de rand (zijkant) van het deksel. Ook dat verdient wat extra aandacht. Later meer daarover. Het deksel is open en voorzien van plexiglas. Alles bij elkaar maakt dat dit een bijzonder exclusieve theedoos is. De afmetingen zijn 25x19x9,5 cm.

Instructies

De voorbereiding

Zaag eerst de 4 zijkanten en het deksel op maat en in verstek (45 graden). Dit geldt voor alle zijden van de plankjes, behalve voor de onderkant van de 4 zijkanten. Die moet recht/haaks blijven. Daarna heb je twee opties:

Je lijm het doosje in elkaar voordat je gaat snijden. Heb je het doosje inclusief bodem in elkaar gelijmd, zag dan het deksel rondom los van het doosje.
Je snij eerst het patroon en zet daarna het doosje in elkaar. Maar voordat je gaat snijden moet je wel de rand/zijkant voor het deksel loszagen van de zijkanten.

Mijn voorkeur gaat uit naar optie 2. Dan zijn het nog gewoon platte plankjes tijdens het snijden. Dat is wat handzamer dan wanneer het al een doosje is.

In beide gevallen luistert de afstand van van de bovenkant van de zijkant tot de zaagsnede nauw. Die rand moet ongeveer 2 cm zijn. Maar hou rekening met het patroon. Doe je de zaagsnede iets te hoog, dan blijven er in de waaier puntjes staan die bij het snijden snel afbrokkelen. Op een van de foto's hieronder kun je zien dat ik de zaagsnede iets te hoog heb gedaan. Op het patroon onderaan deze pagina heb ik met een stippellijn aangegeven wat de ideale hoogte is.

Overigens kun je de rand voor het deksel ook na het snijden los zagen van de zijkanten. Alleen zal dan door de dikte van de zaagsnede (ca 2 mm) het patroon verspringen en dus niet mooi meer doorlopen. Vind je dat geen probleem, dan is dat het gemakkelijkst. Maar mooi is het niet.

De pootjes heb ik er later aangelijmd. Je kunt ze ook één geheel maken met de zijkanten. Is wel mooier, maar daar had ik het gereedschap op dat moment (nog) niet voor.

Het patroon aanbrengen

Over het algemeen werk ik met geprinte patronen op zelfklevend, verwijderbaar etiketpapier. Maar aangezien dit patroon redelijk eenvoudig is en uit allemaal recht lijnen bestaat, heb ik dit keer het patroon op het hout getekend. Daarbij is het voor de zijkanten van belang dat je de rand voor het deksel en de rest van de zijkant met tape aan elkaar zet. Op die manier kun je het patroon goed laten doorlopen. Zie foto rechts onder.

Voor eventuele maten en verhoudingen kun je het patroon onderaan deze pagina gebruiken. Voor details van het deksel zie foto rechts. Getallen zijn mm.

De afmetingen van de theedoos zijn 25 cm breed, 19 cm diep en 9,5 cm hoog. Het patroon is aan alle zijden 0,5 cm van de rand gehouden.

Het snijden

Voor het snijden van dit patroon kun je geen gebruikmaken van het standaard kersnede mesje. Hiervoor werkt het in de Oostblok veel gebruikte geometrische mes. Ik heb gebruik gemaakt van het Beavercraft C10 geometrisch mes. Met dit mes steek je het hout weg. Vergelijkbaar met een bijtel. Zoals elk mes, vergt het wel wat oefening. Maar mijn ervaring is dat dit mes eenvoudig is in gebruik. Als je het hout in laagjes weg steek, kun je langzaam naar het gewenste eindresultaat toewerken. Moet je wel een paar keer extra steken. Maar dan heb je het wel mooi.

Alleen het geultje tussen de waaiers en op het deksel van 2 mm breed moet nog met het standaard kerfsnede mesje gesneden worden.

Voor de zijkanten is het van belang dat de rand van het deksel en de rest van zijkant goed met tape is vastgezet. Dan kun je het patroon over de zaagsnede heen snijden alsof het nog één geheel was. Zie foto's hieronder

Het tussen-resultaat

De afwerking

Voordat de theedoos in elkaar gezet kan worden moet eerst de opening in het deksel gemaakt worden voor het plexiglas. Dit kan het beste met een figuurzaag, waarna moeten de randen nog wel netjes worden bijgeschuurd. Daarna moet aan de binnenkant van het deksel, langs de rand van de opening een uitsparing gefreesd worden. Daarna moet het plexiglas op maat gezaagd worden. Dit kan vervolgens in het deksel gelijmd worden.

Nu is het moment aangebroken om de theedoos in elkaar te zetten. Dit gebeurd voor het deksel en de doos los van elkaar. Tot slot kan het deksel met twee scharniertjes aan de doos bevestigd worden. De scharniertjes heb ik iets laten verzinken in het hout. Hierdoor sluit het deksel mooier op de doos aan de achterzijde. Om te garanderen dat de doos goed sluit en dicht blijft, heb ik twee kleine magneetjes (diameter 6 mm) in het deksel en in de doos (tegenover elkaar) geplaatst.

Nu kan het binnenwerk van de theedoos gemaakt worden. Daarvoor heb ik 3 mm dik beuken triplex gebruikt. Deze plaatjes moeten ongeveer een halve centimeter hoger zijn dan de theedoos diep is. In de vier hoeken weer netjes in verstek zagen/slijpen. In de zijplankjes en de tussenplankjes moeten tot de halve hoogte uitsparingen gemaakt worden zodat ze kruisover in elkaar gezet kunnen worden en opdat ze in de wanden geschoven kunnen worden.

Tot slot kan de theedoos gelakt of gebeitst worden en is deze gereed voor gebruik.