Patronen overbrengen

Introductie

Als een patroon eenmaal is gevonden of ontworpen komt de vraag: Hoe dit patroon aan te brengen op het hout? Daar zijn diverse technieken voor, met elke zijn eigen voor- en nadelen. Ze laten zich opdelen in twee groepen:

  • patroon direct op het hout tekenen
  • patroon op het hout plakken

Hieronder worden uit elke groep een aantal veel gebruikte technieken besproken.

Patroon direct op het hout tekenen

Het grote voordeel van het patroon direct op het hout te tekenen zit in het snijden / kerven. Dat kan bij een patroon op het hout getekend nauwkeuriger. Je ziet beter waar de lijn tussen twee kerfsnedes loopt en kunt daar dan dus strakker langs snijden. Het grote nadeel van direct op het hout tekenen is dat je patronen niet kunt hergebruiken. Telkens als je een eerder gebruikt patroon wilt gebruiken, moet je het helemaal opnieuw tekenen. En dat kan behoorlijk tijdrovend zijn.

Drie veel gebruikte technieken om het patroon direct op het hout te tekenen zijn:

  • Zelf tekenen. Daarvoor het je potlood, (T-)liniaal en passer nodig. Geeft vaak het beste resultaat, maar is tijdrovend. 
  • Overtrekken. Let op! Gebruik carbonpapier op basis van grafiet en geen overtrekpapier op basis van was(co). Overtrekken is wel wat sneller, maar het resultaat ziet er over het algemeen minder strak uit. Trillingen in de hand en het hobbelen van je pen over de houtnerf zijn daar de oorzaak van. Het snijwerk wordt hierdoor ook minder strak.
  • Kopiëren met hitte. Het patroon moet dan eerst met een laserprinter (!) worden afgedrukt op een vel papier. Dat papier leg je met het patroon naar het hout toe op het werkstuk. Houd er rekening mee dat je zo wel het spiegelbeeld krijg. Met bijvoorbeeld een strijkbout brand je dan het patroon op het hout. Maar beter is iets te gebruiken wat een veel kleiner oppervlak heeft dat heet gemaakt kan worden. Dan kun je het patroon nauwkeuriger en beter overbrengen. Bijvoorbeeld met een 'pattern transfer tip' op een brandschilder set (zie afbeelding hiernaast). Voordelen zijn snelheid, patroon direct op het hout en hergebruik van patronen.

Patroon op het hout plakken

Het grote voordeel van deze techniek is dat je je patronen onbeperkt kunt hergebruiken en het patroon snel hebt aangebracht. Voorwaarde is wel dat je het patroon op je computer (om af te drukken) of afgedrukt (om te kopiëren) beschikbaar heb. Het grote nadeel van deze techniek is dat je door het papier heen moet snijden. Vooral als twee sneden tegen elkaar aanliggen, is het moeilijker inschatten waar de tweede snede precies loopt. En met plakken loop je altijd kans dat het patroon loslaat tijdens het snijden. Dit is wel afhankelijk van hoe er geplakt is.

Er zijn twee manieren om op te plakken:

  • Plakken met behangplaksel. Dit is een eenvoudige, goedkope en veel toegepaste manier op onbewerkt hout. Nadeel is dat het soms wel snel de neiging heeft om los te laten. En op bewerkt (gelakt / geverfd) hout werkt het absoluut niet. Behangplaksel vereist een absorberende ondergrond.
  • Plakken met etiketpapier. Dit is ook eenvoudig toe te passen. Alleen is het wel wat duurder. Waar op gelet moet worden is hoe klevend de etiketten zijn. Verwijderbare etiketten hebben de voorkeur. Maar het kan zijn dat die eerder loslaten tijdens het snijden. Dat gebeurd niet met niet-verwijderbare etiketten. Alleen zijn dan de resten etiket en lijm wat moeilijker te verwijderen. Een nadeel van etiketpapier is dat het vaak wat zwaarder papier is. Dat is een nadeel bij het er doorheen snijden.

==========================================================================

TIP 1. Resten etiket kunnen goed verwijderd worden met een oud bankpasje. Lijmresten kunnen
eenvoudig verwijderd worden met lampolie. 

==========================================================================

==========================================================================

TIP 2. Het goed positioneren van het patroon op etiket op het werkstuk is soms lastig. Dit is
eenvoudig op te lossen door een gedeelte van de beschermlaag weg te halen en om te vouwen.
Schuif met het nog beschermde deel van de etiket totdat het op de goede plek zit. Druk dan het
plakkende deel op het werkstuk, haal de rest van de beschermlaag weg en plak het hele etiket op
het werkstuk.

==========================================================================

Samenvatting voor- en nadelen

Techniek Voordelen Nadelen
Zelf tekenen Geeft het beste snij-resultaat en is leuk om te doen. Is wel heel tijdrovend en het patroon kan niet hergebruik worden.
Overtrekken Geeft het beste snij-resultaat en gaat aanzienlijk sneller dan zelf tekenen. Patronen kunnen hergebruikt worden. Het patroon is moeilijk strak over te brengen, met als gevolg een iets minder snij-resultaat. Het is ook minder inspirerend om te doen.
Kopieren (met hitte) Geeft het beste snij-resultaat en gaat nog sneller. Patronen kunnen hergebruikt worden. Het patroon moet afgedrukt worden met een laserprinter. Aangezien een strijkbout niet echt werkt is de aanschaf van een brandschilder set met 'pattern transfer tip' nodig.
Plakken met behangplaksel Het patroon aanbrengen gaat snel. Patronen kunnen hergebruikt worden. Het snij-resultaat kan iets minder worden omdat door het papier heen gesneden moet worden. Het patroon laat snel los op voorbewerkt hout.
Plakken met etiketpapier Het patroon aanbrengen gaat nog sneller en hecht goed. Patronen kunnen hergebruikt worden. Het snij-resultaat kan iets minder worden omdat door het papier heen gesneden moet worden. Gebruik je geen verwijderbare etiket, dan kost het verwijderen van etiket- en lijm-resten wat meer moeite.